Monday, January 21, 2008

 

Ook u spreekt Italiaans

Taalleerkrachten, redactoren, correctoren Nederlands hadden altijd al een zware en zwaar onderschatte baan. In deze dagen van spellingnieuwerwetsigheden hebben ze het extra moeilijk. Het is niet echt eenvoudig de nieuwe regels toe te passen. Als leraar Italiaans heb ik het geluk met dergelijke spitsvondigheden in het Italiaans niet te worden geconfronteerd. Schriftbeeld en uitspraak zijn in het Italiaans wondergoed op elkaar afgestemd en ook de basiswoordenschat is voor ons Vlamingen niet zo moeilijk te verwerven. Maar misschien hebben we de basiswoordenschat gedeeltelijk al onder de knie? Een greep uit de Italiaanse woorden die we spontaan gebruiken of alvast begrijpen kan dat eventjes aantonen.

s’ Morgens sta je allegro en felice op. Al fluitend maak je je klaar om te gaan werken. Ben je niet zo allegro en eerder infelice, en begin je je dag met merda of porca miseria, dan kan een lekkere cappuccino of espresso een beetje soelaas brengen. Je gaat immers niet de arena in zonder een bakje troost.

Pronto? Avanti, spring in je macchina en subito presto naar het werk. Misschien kom je terecht in een fila maar je houdt de moed erin, coraggio. Je groet je collega’s (ciao!!) en je nurkse baas verwens je binnensmonds met de term cornuto. Misschien is de secretaresse wel jarig en kan je van de gelegenheid profiteren om haar een bacio te geven.

Heeft iedereen begrepen wat er van hem wordt verwacht? Capito? Een goed werkgever geeft duidelijke richtlijnen. En als je baas bravo tegen je zegt, dan ben je nog meer gemotiveerd om er hard tegenaan te gaan. Maar de dag kan ook tegenvallen, het kan een regelrechte fiasco worden, mamma mia, wat gedaan? Misschien even pauzeren en een lekkere aperitivo drinken, dan even in de caffetteria van het bedrijf een hapje eten (een broodje met formaggio) en waarom je niet te goed doen aan een lekkere(grande of piccolo) gelato?

Basta, genoeg gewerkt. Neem afscheid van je vrienden, arrivederci en terug naar huis. Daar wacht je amore je op en eventueel één of meerdere bambini. Is het permesso dat idyllisch tafereeltje te vervolledigen? Ti amo prevelt de geliefde tot haar marito. Zoals het een voorbeeldige echtgenote past heeft ze alles tot in de puntjes klaar om de vermoeide held op te vangen. Misschien staat de pizza al in de oven, of is de pasta al gaar. Wat eten we vanavond? Spaghetti , maccheroni of lasagne, om het even als ze maar al dente zijn.

Maar goed dat je thuis dat ritmo frenetico van je af kunt leggen. De boog mag niet altijd gespannen zijn, je moet het een beetje piano aan doen. Wat dacht je van een beetje musica? Verkies je de passages die andante uitgevoerd worden of de cantabile gedeeltes? Moet de muziek moderato zijn of liever forte?

Misschien hou je helemaal niet van muziek en kunnen componisten, zangers, impresario’s met hun maffia-praktijken en tutti quanti je geen moer schelen. Je bent misschien een fanatico van voetbal, een echte tifoso van de squadra van Juventus? Of gaat je voorkeur naar ginnistica en sta je vol bewondering voor een salto mortale van de nieuwe generatie gymnasten? Misschien houdt je het bij ciclismo, de tricolore beheerst je vrije tijd.


Alle aangehaalde Italiaanse woorden vertalen lijkt me overbodig. De betekenis spreekt voor zich en een vertaling zou de impact ervan enkel maar kunnen verzwakken: traduttore tradittore. Het weze alvast duidelijk dat de Italiaanse taal het Nederlands heel sterk heeft beïnvloed. De Italiaanse woorden die we spontaan begrijpen zijn legio. Meer nog, wij zijn zelf Italiaanse woorden gaan creëren, zoals picobello en tuttifrutti, termen die de Italianen zelf niet eens kennen. Dit alles maakt het ons veel gemakkelijker Italiaans te leren. Ben je nog in dubio? Niet aarzelen, doen!!

Yves Gilleman

This page is powered by Blogger. Isn't yours?